ΥΠΕΝΘΥΜΙΣΗ

Σήμερα 30 Ιουλίου σας θυμίζω ότι όσοι θα δώσουν το μάθημα της κοινωνικής αγωγής το Σεπτέμβριο είναι απαραίτητο να αριστεύσουν !!!!!!!!!!

7. ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙΑ... ΜΑΘΗΤΩΝ...

                                               7. ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ 
Απο τα διαγωνίσματα:

• Η σύγχρονη οικογένεια αποτελείται απο τους γονείς,τα παιδιά τα σκυλιά και τα γατιά.
• Οι άνδρες δεν βλέπουν σειρές.
• Το πολίτευμα της Ελλάδας είναι ΠΑΣΟΚ
• Το πολίτευμα της Ελλάδας είναι ολιγαρχικό.
• Το σύνταγμα ρυθμίζει τα κρατικά πλούτη.
• Σύγκρουση ρόλων έχουμε το mini market με το supermarket.
• Κοινωνικοι θεσμοί είναι οι παραδόσεις και ο εορτασμός των Χριστουγέννων.
• Το σύνταγμα αποτελείται απο 300 εκλεγμένους βουλευτές.
• Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι βασικό στέλεχος της κυβέρνησης.
• κοινωνικοί θεσμοί είναι η βία στα γήπεδα.
• σύγκρουση κοιν.ρόλων:οι πολιτικοί οι οποίοι έχουν συγκρούσεις μεταξύ τους.

Θάρρος

 όποιος κοιτάζει την άβυσσο με μάτια αετού, 

όποιος αδράχνει την άβυσσο με νύχια αετού:

                                          αυτός έχει θάρρος.!! (Νίτσε).

9. ΕΚΛΟΓΕΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ 9η
«Εκλογές, Κόμματα, ΜΜΕ»

Εκλογικό σώμα

Οι Έλληνες ψηφοφόροι για να έχουν δικαίωμα ψήφου πρέπει:

-         να έχουν ελληνική υπηκοότητα (= να είναι Έλληνες πολίτες)

-         να έχουν συμπληρώσει το 18^ο έτος της ηλικίας τους

Αρμοδιότητες εκλογικού σώματος

α) Ψηφίζει στις βουλευτικές εκλογές (κάθε 4 χρόνια)

β) Ψηφίζει στις δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές (κάθε 4 χρόνια)

γ) Ψηφίζει στις Ευρωεκλογές (κάθε 5 χρόνια)

δ) Συμμετέχει σε δημοψήφισμα

Βασικές αρχές ψηφοφορίας

Η ψηφοφορία είναι:

α) άμεση          β) μυστική       γ) υποχρεωτική

δ) προσωπική  ε) ίση               στ) καθολική

Εκλογικά συστήματα

α) Πλειοψηφικά Συστήματα

Σε κάθε περιφέρεια εκλέγεται το κόμμα ή ο υποψήφιος που παίρνει τις περισσότερες ψήφους. 

- σύστημα απόλυτης πλειοψηφίας

Η έδρα ή οι έδρες παραχωρούνται στο κόμμα ή στον υποψήφιο που έχει την απόλυτη πλειοψηφία. (50% + 1)

- σύστημα σχειτικής πλειοψηφίας

Η έδρα ή οι έδρες παραχωρούνται στο κόμμα ή στον υποψήφιο που έχει την σχετική πλειοψηφία (δηλαδή περισσότερες ψήφους από τους άλλους). 

β) Αναλογικά Συστήματα

Οι έδρες κάθε εκλογικής περιφέρειας μοιράζονται στα κόμματα και στους υποψήφιους ανάλογα με τις ψήφους που πήραν.

γ) Μικτά Συστήματα

Ο συνδυασμός των δύο παραπάνω συστημάτων. Για παράδειγμα σήμερα για να εκπροσωπηθεί ένα κόμμα στη Βουλά πρέπει να συμπληρώσει το 3% των ψήφων πανελλαδικά.

ΜΜΕ (Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας) = Τέταρτη Εξουσία

Οι λειτουργίες των ΜΜΕ

Η ενημέρωση και πληροφόρηση των πολιτών

Η πολιτιστική και μορφωτική προσφορά

Η δημιουργία του πλανητικού χωριού

Τα ΜΜΕ συχνά ευθύνονται για την παραπληροφόρηση (λανθασμένη πληροφόρηση με σκοπό το συμφέρον) των πολιτών.

                                                          ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Ποιές είναι οι αρμοδιότητες που αναγνωρίζει το σύνταγμα στο εκλογικό σώμα.
2. Ποιές είναι οι βασικές αρχές που καθορίζουν την διαδικασία της ψηφοφορίας.
3. Τι σημαίνει ότι η ψηφοφορία είναι μυστική.
4. Τι σημαίνει ότι η ψηφοφορία είναι προσωπική.
5. Τι σημαίνει ότι η ψηφοφορία είναι άμεση.
6. Τι σημαίνει ότι η ψηφοφορία είναι καθολική.
7. Τι σημαίνει ότι η ψηφοφορία είναι ίση.
8. Τι σημαίνει ότι η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική.

                                                  ΣΩΣΤΟ Ή ΛΑΘΟΣ
1. Αρμοδιότητα του εκλογικού σώματος αποτελεί η συμμετοχή του σε δημοψήφισμα.
2. Με το αναλογικό σύστημα η κατανομή των εδρών δεν είναι δίκαιη.
3. Το εκλογικό δικαίωμα απαιτεί ηλικία 21 ετών.
4. Με το πλειοψηφικό σύστημα επιτυγχάνεται η συμμετοχή των μικρών κομμάτων στη βουλή.
5. Ποιά είναι τα 6 χαρακτηριστικά της ψηφοφορίας

6. Στο δημοψήφισμα το εκλογικό σώμα καλείται να ψηφίσει τους αντιπροσώπους του

7. Η παραβίαση της μυστικότητας της ψηφοφορίας τιμωρείται από το νόμο

8. Το ότι η ψηφοφορία είναι προσωπική σημαίνει πως ο καθένας ψηφίζει σύμφωνα με τις      προσωπικές του πεποιθήσεις.

8. ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ 8η

«Τα Πολιτεύματα και το Σύνταγμα»

- Μοναρχικά (την εξουσία έχει ένας, ο μονάρχης)
- Ολιγαρχικά (την εξουσία έχουν οι λίγοι – πχ στρατιωτικές δικτατορίες)
- Δημοκρατικά (την εξουσία έχει ο λαός)


Δημοκρατία- Άμεση συμμετοχική δημοκρατία (ο λαός ασκεί άμεσα την εξουσία)
- Αντιπροσωπευτική δημοκρατία (ο λαός ασκεί έμμεσα την εξουσία μέσω των αντιπροσώπων)
- Βασιλευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία
- Προεδρευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία
- Προεδρική Δημοκρατία


Το πολίτευμα της Ελλάδος είναι η Προεδρευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία:
- Είναι Δημοκρατία γιατί όλες οι εξουσίες πηγάζουν από τον λαό
- Είναι Προεδρευομένη γιατί αρχηγός του Κράτους είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας
- Είναι Κοινοβουλευτική γιατί ο λαός ασκεί εξουσία μέσω των αντιπροσώπων του.


Σύνταγμα- Είναι ο βασικός νόμος της Πολιτείας, ανώτερος από όλους τους νόμους.
- Ρυθμίζει την οργάνωση και λειτουργία της κρατικής εξουσίας.
- Καθορίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των πολιτών.


Βασικές αρχές του Συντάγματος
- Η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας
- Η αρχή του κράτους δικαίου
- Η αρχή του κοινωνικού κράτους
- Η αρχή της διάκρισης των λειτουργιών: Η κρατική εξουσία εκδηλώνεται με τρεις διαφορετικές λειτουργίες: τη νομοθετική, την εκτελεστική, τη δικαστική.


                                                           ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Τι ονομάζουμε πολιτική;
Ποιές είναι οι μορφές πολιτευμάτων;
Τι προσφέρει το Σύνταγμα στον πολίτη και ποια είναι τα χαρακτηριστικά του;
Γιατί το Σύνταγμα θεωρείται σημαντικό για τη σωστή λειτουργία ενός δημοκρατικού πολιτεύματος.
Ποιές είναι οι βασικές αρχές του συντάγματος.
Με ποιές λειτουργίες εκδηλώνεται η κρατική εξουσία;
Ποιά είναι τα είδη της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και ποιό είναι το πολίτευμα της Ελλάδας σήμερα;

Ποιές είναι οι τρεις διαφορετικές λειτουργίες με τις οποίες εκδηλώνεται η κρατική εξουσία και τι προβλέπει η αρχή της διάκρισης των εξουσιών.
Ποιό είναι το πολίτευμα της Ελλάδας.
Ποιές είναι οι υποχρεώσεις του ενεργού πολίτη.
Τι είναι πολίτευμα;Αναφέρατε και σχολιάστε τη διάκριση των πολιτευμάτων.
Ποιές είναι οι αρμοδιότητες που αναγνωρίζει το σύνταγμα στο εκλογικό σώμα.
Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά του κοινωνικού κράτους.
Τι ονομάζουμε έθνος και τι κράτος.
 
                                                             ΣΩΣΤΟ-ΛΑΘΟΣ
Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία είναι το πολίτευμα στο οποίο ο λαός ασκεί άμεσα και απευθείας την εξουσία.
Η άμεση η συμμετοχική δημοκρατία είναι η σύγχρονη μορφή του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Στο ελληνικό κράτος ανήκουν μόνο οι Έλληνες κάτοικοι της χώρας.
Στη Βασιλευόμενη Κοινοβουλευτική δημοκρατία ο αρχηγός του κράτους είναι κληρονομικός,με συμβολικό ρόλο και πολιτικά ανεύθυνος.
Στην Προεδρική Δημοκρατία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι και αρχηγός του κράτους και πρόεδρος της κυβέρνησης.
Η έννοια της Πολιτείας ως οργανωμένης κοινωνικής συμβίωσης ελεύθερων και συμμέτοχων πολιτών εμφανίζεται για πρώτη φορά στην αρχαία Ελλάδα.
Το έθνος ταυτίζεται με το κράτος.
Με βάση την αρχή της λαϊκης κυριαρχίας,η εξουσία του λαού ασκείται απο εκείνους τους πολίτες που έχουν δικαίωμα να ψηφίζουν.
Την εκτελεστική λειτουργία ασκεί η Κυβέρνηση και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Αυστηρό ονομάζεται το Σύνταγμα που αναθεωρείται εύκολα.
Το κράτος δικαίου κατοχυρώνει την αρχή της νομιμότητας.
Το κοινωνικό κράτος στοχεύει στη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Πολιτική είναι όλες οι δραστηριότητες των ατόμων που αφορούν τη συλλογική ζωή.
Στη σύγχρονη πολιτεία οι πολίτες αποφασίζουν μόνοι τους για τα θέματα του κράτους.
Την εκτελεστική εξουσία ασκού η βουλή και ο πρόεδρος της δημοκρατίας.
Στο σύνταγμα περιγράφονται τα δικαιώματα των πολιτών καθώς και οι υποχρεώσεις τους.

6. ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ / SOCIAL PROBLEMS

                                                     6. ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ 

Ενα πρόβλημα είναι κοινωνικό:

1.όταν επηρεάζει πολλούς ανθρώπους.

2.οταν παραβιάζει βασικές αξίες και ιδεώδη της κοινωνίας(κακοποίηση γυναικών).

3.οφείλεται σε κοινωνικούς και όχι ατομικούς παράγοντες.

Αιτίες των κοινωνικών προβλημάτων

• Οι κοινωνικές ανισότητες
• Οι κοινωνικές μεταβολές
• Οι κοινωνικές αντιλήψεις και νοοτροπίες

Συνέπειες
Οι συνέπειες των κοινωνικών προβλημάτων αφορούν το άτομο και την κοινωνία.

Αντιμετώπιση
Βασική προυπόθεση είναι για την αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων:
1.Η προσπάθεια αλλαγών στην νοοτροπία των ατόμων.
2.Η προσπάθεια αλλαγών στην κοινωνική οργάνωση.


                               ΒΑΣΙΚΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

• ΦΤΩΧΕΙΑ
• ΑΝΕΡΓΙΑ
• ΤΡΟΧΑΙΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ
• ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΒΙΑ

                                                          ΦΤΩΧΕΙΑ
Η απόλυτη φτώχεια είναι η κατάσταση στην οποία τα άτομα δεν κατέχουν ούτε τα στοιχειώδη αγαθά για την επιβίωση τους,όπως είναι η τροφή,το νερό,η στέγη.
Η σχετική φτώχεια είναι η κατάσταση στην οποία τα άτομα διαθέτουν ένα βασικό εισόδημα που εξασφαλίζει την επιβίωση τους,δεν καλύπτει όμως το καταναλωτικό πρότυπο της κάθε κοινωνίας.
Τα αίτια της φτώχειας εντοπίζονται:
1.στην άνιση κατανομή του εισοδήματος.
2.οι προκαταλήψεις και ο ρατσισμός εμποδίζουν κάποιους ανθρώπους να βρούν δουλειά.
3.στην παραοικονομία.
4.στις αλλαγές της τεχνολογίας.Οι εργασίες που πρώτα έκαναν οι άνθρωποι τώρα γίνονται με μηχανές.
5.Η ανεργία επίσης αποτελεί σημαντική αιτία της φτώχειας ιδιαίτερα όταν είναι παρατεταμένη.
Συνέπειες της φτώχειας
1.Η εγκληματικότητα και η βία
2.Η μετανάστευση των ατόμων σε άλλες χώρες για να βρούν καλύτερες συνθήκες ζωής.
3.Η ξενοφοβία και ο ρατσισμός που αναπτύσσουν οι πολίτες απέναντι σε μετανάστες η σε άτομα απο ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες.
Η αντιμετώπιση της φτώχειας απαιτεί μέτρα για την ενίσχυση της ισότητας ευκαιριών για όλους τους πολίτες.Τέτοια μέτρα είναι κυρίως η εκπαίδευση και η κατάρτιση,μέτρα καταπολέμησης της ανεργίας και τέλος δικαιότερη κατανομή του εισοδήματος και του εθνικού και παγκόσμιου πλούτου.

                                          ΤΡΟΧΑΙΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ

                                   Αιτίες των τροχαίων ατυχημάτων
  οι ευθύνες του κράτους

• για την κατάσταση των δρόμων.
• για την σήμανση των δρόμων.
• για την εκπαίδευση των οδηγών.
• για την τιμωρία των παραβάσεων του κώδικα οδικής κυκλοφορίας

 οι ευθύνες των οδηγών και πεζών

• γιατί δεν εφαρμόζουν τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας.
• χρησιμοποιούς τα οχήματα ως μέσα επίδειξης ικανοτήτων.

                                          Συνέπειες των τροχαίων ατυχημάτων.

1.σε ατολικό επίπεδο
   ο τραυματισμός,η αναπηρία και ο θάνατος ανθρώπων.
2.σε κοινωνικό επίπεδο
   η μείωση του παραγωγικού πληθυσμού καθώς και το μεγάλο κόστος περίθαλψης των τραυματιών και φροντίδας των αναπήρων.

                                         Αντιμετώπιση των τροχαίων ατυχημάτων
Σημαντικό μέτρο πρόληψης των τροχαίων ατυχημάτων είναι η εφαρμογή της κυκλοφοριακής αγωγής των νέων κυρίως ατόμων.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ  

Ποιές είναι οι ατομικές αιτίες και ποιές οι κοινωνικές συνέπειες των τροχαίων ατυχημάτων

Πότε ενα πρόβλημα το χαρακτηρίζουμε κοινωνικό

Ποιές είναι οι αιτίες των κοινωνικών προβλημάτων και οι συνέπειες τους

Τι προυποθέσεις απαιτούνται για την επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων;

ποιοί  παράγοντες παίζουν βασικό ρόλο στην επίλυση τους.

Ποιά είναι τα σημαντικότερα σημερινά κοινωνικά προβλήματα;

Ποιός ευθύνεται για τα τροχαία ατυχήματα και ποιές οι συνεπειές τους;

Ποιοί είναι οι στόχοι του αθλητισμού;

Ποιά είναι τα αίτια της φτώχειας;

Τι ονομάζουμε σχετική και τι απόλυτη φτώχεια;

Ποιές είναι οι συνέπειες της φτώχειας στην κοινωνία;

Ποιές είναι οι αιτίες των κοινωνικών προβλημάτων; 

                                    ΣΩΣΤΟ ΄Η ΛΑΘΟΣ

Ο πρωταθλητισμός σήμερα καλλιεργεί την ευγενή άμιλλα.

Η απόλυτη φτώχεια αφορά μόνα πληθυσμούς των αναπτυσσόμενων χωρών στην Αφρική και την Ασία.

Η ομιλια του Γκαντι
[απο την ομωνυμη ταινια]

5. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ / SOCIALIZATION

  

                                                   5. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ 
Πολιτισμός
Αντιπροσωπεύει το σύνολο των διαφοροποιών στοιχείων πνευματικών και υλικών,διανοητικών και συναισθηματικών που χαρακτηρίζουν μιά κοινωνία η κοινωνική ομάδα.

Κοινωνικοποίηση είναι η εσωτερίκευση των κοινωνικών κανόνων και αξιών-δηλαδη αφομοίωση απο το άτομο των προτύπων συμπεριφοράς που κάθε κοινωνική ομάδα θεωρεί αποδεκτά.

Χαρακτηριστικά της κοινωνικοποίησης.
Είναι μια διαδικασία δυναμική
Είναι διαρκής
Είναι μιά διαδικασία αλληλεπίδρασης.



Φορείς κοινωνικοποιησης

1. Οικογένεια
2. Σχολείο
3. Θρησκεία
4. Το κράτος
5. Παρέες των συνομηλίκων
6. ΜΜΕ

Τρόποι κοινωνικοποίησης

               Εντολές-Συστάσεις
Περιλαμβάνουν το μάλωμα η το μπράβο ,το νεύμα επιδοκιμασίας,συμβουλές ,παροτρύνσεις κ.ά.
               Κοινωνική κριτική
Θα λέγαμε ότι είναι τα :  σχόλια-κουτσομπολιό-συγχαρητήρια-έπαινοι -ποινές με βασικό στόχο της κοινής γνώμης να μας παροτρύνει η να μας αποθαρρύνει σε μιά πράξη.
               Ταύτιση
Η ταυτιση με συγκεκριμένα πρότυπα παρέχει τη δυνατότητα στον άνθρωπο να μάθει και να εκφρασθεί και παράλληλα να αναπτύξει την αίσθηση του " εμείς".

Κοινωνικός έλεγχος
Ο κοινωνικός έλεγχος είναι ένα σύνολο ποινών και επιβραβεύσεων,με στόχο να προλάβει η να διορθώσει κάθε συμπεριφορά αντίθετη με τους αποδεκτούς κοινωνικούς κανόνες η αξίες.

Είδη κοινωνικού ελέγχου.

• τυπικός( ποινές απο τους επίσημους φορείς)-άτυπος
• θετικός(επιβραβεύσεις,ανταμειβές)-αρνητικός
• προληπτικός-κατασταλτικός
• εσωτερικός(αυτοέλεγχος)      

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά της κοινωνικοποίησης;
2. Αναφέρατε τους φορείς που συμμετέχουν στην κοινωνικοποίηση του ατόμου.
3. Με ποιούς τρόπους φροντίζουν οι φορείς της κοινωνικοποίησης να ενταχθεί ένα άτομο στην κοινωνία;
4. Ποιές είναι οι μορφές του κοινωνικού ελέγχου;
5. Ποιά είδη κοινωνικών κανόνων έχουμε;
6. Τι ονομάζουμε κοινωνικοποίηση και τι εννοούμε όταν λέμε οτι η κοινωνικοποίηση είναι μιά  δυναμική διαδικασία;
7. Αναφέρατε 3  τουλάχιστον κοινωνικούς κανόνες που ρυθμίζουν το ρόλο του μαθητή και χαρακτηρίστε τους κατά είδος(γενικός/ειδικός,αυστηρός/ελαστικός,τυπικός/άτυπος
8. Να αναφέρετε ένα παράδειγμα φορέα κοινωνικοποίησης και να εξηγήσετε πως λειτουργεί.
9. Ενας απο τους κυριότερους τρόπους κοινωνικοποίησης είναι η ταύτιση.Να εξηγήσετε πως αυτή λειτουργεί.
10. Πότε κοινωνικοποιούμαστε πιο σωστά:όταν οι ποινές λειτουργούν προληπτικά η κατασταλτικά στη συμπεριφορά μας.
11. Πώς συνδέεται ο αυτοέλεγχος με την κοινωνικοποίηση.
12. Αναλύστε τα χαρακτηριστικά της κοινωνικοποίησης:Διαδικασία δυναμική,διαρκής και αλληλεπίδρασης
13. Τι ονομάζουμε κοινωνικοποίηση και τι εννοούμε όταν λέμε οτι η κοινωνικοποίηση είναι μιά δυναμική διαδικασία;
14. Ποιά είδη κοινωνικών κανόνων έχουμε;
15. Αναφέρατε τα είδη του κοινωνικού ελέγχου και δώστε 3 φράσεις που χρησιμοποιούνται.
16. Ποιούς τρόπους χρησιμοποιούν οι φορείς κοινωνικοποίησης για να μεταβιβάσουν τους κανόνες,τις αξίες και τα πρότυπα συμπεριφοράς στα νέα μέλη της κοινωνίας; 
17. Δώστε τον ορισμό της κοινωνικοποίησης.

                                                       ΣΩΣΤΟ Ή ΛΑΘΟΣ

Ατυποι κοινωνικοί κανόνες ονομάζονται οι νόμοι.
Ο αυτοέλεγχος αποτελεί δείγμα επιτυχημένης κοινωνικοποίησης.
Η ελευθερία του ατόμου είναι αυστηρός κοινωνικός κανόνας.
Η ενδυμασία ανήκει στους ελαστικούς-χαλαρούς κανόνες.
Η ευγένεια είναι τυπικός κοινωνικός κανόνας.
Ο κατασταλτικός κοινωνικός έλεγχος έχει σκοπό να προλάβει την εκδήλωση παραβατικής συμπεριφοράς.
Ο πολιτισμός είναι αυτός που χαρακτηρίζει κάθε κοινωνία και τη διακρίνει απο τις άλλες.

Όταν ήρθαν να πάρουν τους Εβραίους, δεν διαμαρτυρήθηκα, γιατί δεν ήμουν Εβραίος .Όταν ήρθαν για τους κομμουνιστές δεν φώναξα, γιατί δεν ήμουν κομμουνιστής. Όταν κατεδίωξαν τους τσιγγάνους, ούτε τότε φώναξα, γιατί δεν ήμουν τσιγγάνος...... Όταν έκλεισαν το στόμα των Ρωμαιοκαθολικών που αντιτάσσονταν στο φασισμό, δεν έκανα τίποτα γιατί δεν ήμουν καθολικός.  Μετά ήρθαν να συλλάβουν εμένα ,αλλά δεν υπήρχε πια κανείς να αντισταθεί μαζί μου ... " Μπέρτολ Μπρεχτ

4. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

ΕΝΟΤΗΤΑ 3η
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ

Κοινωνική θέση

Στις κοινωνικές ομάδες που συμμετέχουν τα άτομα κατέχουν μια συγκεκριμένη κοινωνική θέση. (Είναι γονιός ή παιδί σε μια οικογένια, δάσκαλος ή μαθητής σε ένα σχολείο κλπ.) Αυτό σημαίνει ότι κατέχουν περισσότερη ή λιγότερη εξουσία σε σχέση με τους άλλους, περισσότερες ή λιγότερες υποχρεώσεις και δικαιώματα. Οι κοινωνικές θέσεις αποδίδονται στα άτομα με βάση τα κοινωνικά τους χαρακτηριστικά.

Δοτές κοινωνικές θέσεις

Είναι οι θέσεις που μας δίδονται με βάση τα εκ γενετής χαρακτηριστικά (φύλο, ηλικία, σωματικά χαρακτηριστικά, φυλετική, εθνική, κοινωνική προέλευση) και όχι λόγω των ικανοτήτων μας.

Κατακτημένες κοινωνικές θέσεις

Είναι οι θέσεις που μας δίδονται με βάση τα επίκτητα κοινωνικά χαρακτηριστικά (η μόρφωση, το επάγγελμα, το κύρος, ο πλούτος, οι κοινωνικές σχέσεις), δηλαδή με βάση τις ικανότητές μας.

Κοινωνικός ρόλος

Η συμπεριφορά (οι υποχρέωσεις και τα δικαιώματά του) που οφείλει να έχει το άτομο, επειδή κατέχει μια θέση σε μια κοινωνική ομάδα, προσδιορίζει τον κοινωνικό του ρόλο. Οι κοινωνικοί ρόλοι προσδιορίζονται από συγκεκριμένους κοινωνικούς κανόνες.

Κοινωνικοί κανόνες

Είναι πρότυπα συμπεριφοράς που διαμορφώνονται με βάση τις κοινωνικές αξίες κάθε κοινωνίας ή κοινωνικής ομάδας. Υπάρχουν κανόνες:

γενικοί (αφορούν όλους, όπως η προστασία της ζωής, της ισότητας, της ελευθερίας) και ειδικοί (αφορούν επιμέρους κοινωνικές ομάδες, πχ τους μαθητές, τους γιατρούς, κλπ)

αυστηροί (προβλέπουν ποινές για τους παραβάτες, όπως η απαγόρευση φόνου, κλοπής, κλπ) και ελαστικοί (αφήνουν περιθώρια ελευθερίας, όπως το καθημερινό ντύσιμο)

τυπικοί (είναι γραπτοί κανόνες, νόμοι του κράτους) και άτυποι (είναι προφορικά έθιμα)

Σύγκρουση κοινωνικών ρόλων

Επειδή το άτομο συμμετέχει σε πολλές κοινωνικές ομάδες ασκεί πολλούς ρόλους ταυτόχρονα. Συχνά οι υποχρεώσεις που του δίνει ένας ρόλος έρχονται σε σύγκρουση με τις υποχρεώσεις ενός άλλου. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται σύγκρουση ρόλων. Παράδειγμα: ο ρόλος του εργαζόμενου και ο ρόλος του γονέα, οι οποίοι συγκρούονται, ιδιαίτερα όταν δεν υπάρχουν μέτρα κοινωνικής πρόνοιας, όπως οι παιδικοί σταθμοί.

Να δώσετε δύο παραδείγματα σύγκρουσης ρόλων.

Κοινωνική διαστρωμάτωση

Ο τρόπος που κάθε κοινωνία ιεραρχεί τα άτομα με βάση τα κοινωνικά τους χαρακτηριστικά ονομάζεται κοινωνική διαστρωμάτωση. Στις σύγχρονες κοινωνίες το βασικό είδος κοινωνικής διαστρμάτωσης είναι η κοινωνική τάξη (αστική, αγροτική, εργατική, κλπ).

Κοινωνική κινητικότητα

Η δυνατότητα μετακίνησης από μία κοινωνική τάξη σε μία άλλη ονομάζεται κοινωική κινητικότητα.

Η δωρεάν παιδεία ή η ενίσχυση των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων είναι μέτρα που έχουν σκοπό την ισότητα ευκαιριών για όλα τα μέλη της κοινωνίας.

Η κοινωνική κινητικότητα μπορεί να είναι ανοδική, καθοδική, οριζόντια.

Κοινωνική μεταβολή

Κάθε κοινωνία αλλάζει, μεταβάλλεται με το πέρασμα του χρόνου. Αιτίες των κοινωνικών μεταβολών είναι:

α) οι αλλαγές στο φυσικό περιβάλλον (πχ αλλαγές κλίματος)

β) αλλαγές στην τεχνολογία (βιομηχανική επανάσταση, τεχνολογική επανάσταση, παγκοσμιοποίηση, κλπ)

γ) πόλεμοι και κοινωνικές επαναστάσεις (η Γαλλική επανάσταση του 1789, Η Οκτωβριανή επανάσταση του 1917, το Γυναικείο κίνημα, κλπ)

Τρόποι που πραγματοποιούνται οι κοινωνικές μεταβολές

Οι κοινωνικές μεταβολές γίνονται αργά (στις παραδοσιακές κοινωνίες) ή γρήγορα (στις σύγχρονες βιομηχανικές κοινωνίες), ειρηνικά ή επαναστατικά.

Συνέπειες κοινωνικών μεταβολών

Στο άτομο:

Οι κοινωνικές μεταβολές βελτιώνουν τις συνθήκες ζωής των ατόμων, αλλά και δημιουργούν προβλήματα (πχ η αλλοτρίωση (= η αποξένωση του ανθρώπου από το φυσικό και κοινωνικό του περιβάλλον και τις πραγματικές του ανάγκες).

Στην κοινωνία:

Η κοινωνική μεταβολή είναι απαραίτητη σε μια κοινωνία, Κοινωνίες που δεν μεταβάλλονται οδηγούνται στην παρακμή και την εξαφάνιση. Όμως οι σύγχρονες ταχύτατες μεταβολές μπορεί να δημιουργήσουν κοινωνικά προβλήματα (ανεργία, φτώχεια, κοινωνικές διακρίσεις, ρύπανση του περιβάλλοντος).

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

• Τι είναι κοινωνική θέση ;Τι ονομάζουμε δοτή και τι κατακτημένη κοινωνική θέση;Να δώσετε απο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
• Τι ονομάζουμε κοινωνικό ρόλο; 
• Ποιούς ρόλους μπορεί να αναλάβει ένα άτομο στη διάρκεια της ζωής του;(ονομαστικά).
• Να δώσετε ένα παράδειγμα σύγκρουσης  κοινωνικών ρόλων.
• Ποιές είναι οι αιτίες των κοινωνικών μεταβολών;Με ποιούς τρόπους γίνονται οι κοινωνικές μεταβολές και ποιές είναι οι συνέπειες αυτών στο άτομο και στην κοινωνία;

                                       ΣΩΣΤΟ Ή ΛΑΘΟΣ

Η κοινωνική ομάδα δεν έχει σκοπό να διατηρήσει τη συνοχή της.

Μπορεί ένα άτομο να αποκτήσει κοινωνική θέση με τη μόρφωση.

Δοτή είναι η κοινωνική θέση σύμφωνα με τις ικανότητες μας.

Κάθε άτομο έχει έναν μόνο κοινωνικό ρόλο.

Η μόρφωση,το επάγγελμα,ο πλούτος είναι επίκτητα κοινωνικά χαρακτηριστικά.

Οι κοινωνικές επαναστάσεις αποτελούν αποτελούν μιά αιτία κοινωνικών μεταβολών.
Η αστική τάξη ασχολείται με τη γεωργία.
Εχουμε ανοδική κινητικότητα όταν αλλάζουμε τόπο διαμονής.
Η χρήση των Η/Υ δημιούργησε κοινωνικές μεταβολές.
Ταχύτατες κοινωνικές μεταβολές δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον.
Οι πολιτισμικές διαφορές στις σύγχρονες κοινωνίες οδηγούν πάντα σε συγκρούσεις.
Το να χάσει κάποιος την περιουσία του αποτελεί παράδειγμα οριζόντιας κοινωνικής κινητικότητας.
Οι σύγχρονες βιομηχανικές κοινωνίες εξελίσσονται ραγδαία.
Η κοινωνική διαστρωμάτωση στις σύγχρονες κοινωνίες είναι ταξική.
Με τον όρο( σύγκρουση ρόλων) εννοούμε τη σύγκρουση των ατόμων διαφορετικών κοινωνικών θέσεων.

3. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ / SOCIAL INSTITUTIONS

                                                   Κεφάλαιο 4ο

                                                   4. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ 

Κοινωνικοί Θεσμοί είναι οργανωμένες και σταθερές σχέσεις και δραστηριότητες που ικανοποιούν σημαντικές κοινωνικές ανάγκες.

Χαρακτηριστικά των θεσμών:   1.Είναι αρκετά σταθεροί

                                                      2.Ικανοποιούν σημαντικές κοινωνικές ανάγκες.

Αναγκαιότητα των κοινωνικών θεσμών

Οι κοινωνικοί θεσμοί είναι αναγκαίοι γιατί:

• Η κοινωνία οργανώνεται και εξασφαλίζει τη διάρκεια της στο χρόνο.
• Τα άτομα μαθαίνουν τις αξίες,τους κανόνες και τους κοινωνικούς τους ρόλους.

Οι σημαντικότεροι κοινωνικοί θεσμοί και οι ανάγκες που εξυπηρετούν :

1.Οικογενειακοί θεσμοί : Εξυπηρετούν τη βιολογική αναπαραγωγή.

2.Εκπαιδευτικοί θεσμοί : το σχολείο,το Πανεπιστήμιο.Εξυπηρετούν τη μόρφωση των νέων και   την έρευνα.

3.Οικονομικοί θεσμοί : όπως οι υπηρεσίες του κράτους ,οι επιχειρήσεις.Εξυπηρετούν την παραγωγή και διανομή των αγαθών.

4.Πολιτικοί θεσμοί : η βουλή ,τα υπουργεία .Εξυπηρετούν τη διαχείρηση της εξουσίας.

5.Θρησκευτικοί θεσμοί : οι τόποι λατρείας (οι ναοί ),οι ιερείς.Εξυπηρετούν την επαφή με το Θεό

Ο θεσμός της οικογένειας

Ποιές είναι οι κύριες λειτουργίες του θεσμού της οικογένειας

• Η αναπαραγωγή
• η ανατροφή των παιδιών
• η προετοιμασία των παιδιών για την κοινωνική ζωή (κοινωνικοποίηση )           

Μορφές της οικογένειας

• Εκτεταμένη: είναι η παλαιότερη μορφή οικογένειας ,είναι παραδοσιακή και πατριαρχική.Οι οικογένειες των παιδιών κατοικούν μαζί με τους γονείς-παππούδες και αρχηγός είναι ο μεγαλύτερος στην ηλικία άντρας.Ολα τα μέλη εργάζονται μαζί.
• Πυρηνική: είναι η σύγχρονη οικογένεια.Αποτελείται από τους γονείς και τα παιδιά.Υπάρχει ισοτιμία μεταξύ των μελών της.
• Μονογονεϊκή οικογένεια : Αποτελείται από ένα μόνο γονέα και τα παιδιά.

Persepolis (Part 1/11)

Persepolis (Part 2/11)

Persepolis (Part 1)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Ποιές είναι οι σύγχρονες μορφές του κοινωνικού θεσμού της οικογένειας ;

Ποιές είναι οι βασικές λειτουργίες του θεσμού της οικογένειας

Γιατί είναι αναγκαίοι οι κοινωνικοί θεσμοί ;

Αναφέρατε τους σημαντικότερους κοινωνικούς θεσμούς και ποιές ανάγκες εξυπηρετούν.

Να δώσετε ένα παράδειγμα τυπικού θεσμού και ένα άτυπου θεσμού.

Πως χαρακτηρίζουμε τις λειτουργίες των κοινωνικών θεσμών;

Ποιά είδη κοινωνικών κανόνων έχουμε

Αναφέρατε τα είδη του κοινωνικού ελέγχου και δώστε 3 φράσεις που χρησιμοποιούνται.

                                   ΣΩΣΤΟ-ΛΑΘΟΣ 

Ο πρωταθλητισμός σήμερα καλλιεργεί την ευγενή άμιλλα.

Η απόλυτη φτώχεια αφορά μόνα πληθυσμούς των αναπτυσσόμενων χωρών στην Αφρική και

την Ασία.

Ο οικογενειακός θεσμός φροντίζει τα νέα μέλη.

Η μονογονεϊκή οικογένεια είναι  μορφή πυρηνικής οικογένειας.

Συνήθειες,έθιμα και παραδόσεις αποτελούν τυπικούς θεσμούς.

Εκτός απο τις φανερές υπάρχουν και κρυφές λειτουργίες των θεσμών.

2. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ / SOCIAL GROUPS

ΕΝΟΤΗΤΑ 2η
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ

Κοινωνική ομάδα

Κοινωνική ομάδα είναι ένα οργανωμένο σύνολο ατόμων, που επικοινωνούν, έχουν κοινούς σκοπούς, και αποκτούν την αίσθηση του «εμείς», δηλαδή συνείδηση ότι αποτελούν ομάδα.

Δηλαδή οι κοινωνικές ομάδες έχουν:

α) οργάνωση

β) συχνή επικοινωνία

γ) κοινούς σκοπούς

δ) την αίσθηση του «εμείς»

Πρωτογενείς κοινωνικές ομάδες

Είναι οι ομάδες στις οποίες εντάσσονται όλα τα άτομα όπως για παράδειγμα η οικογένεια ή η παρέα φίλων. Είναι αριθμητικά μικρές, τα μέλη τους αναπτύσσουν προσωπικές σχέσεις με διάρκεια, γνωρίζονται καλά μεταξύ τους και δείχνουν ενδιαφέρον και φροντίδα το ένα για το άλλο.

Δευτερογενείς κοινωνικές ομάδες

Είναι οι ομάδες στις οποίες το άτομο εντάσσεται κατά τη διάρκεια της ζωής του, συνήθως με δική του επιλογή, με σκοπό την πραγματοποίηση συγκεκριμένων στόχων ή την ολοκλήρωση ενός έργου. Παράδειγμα: οι εργαζόμενοι σε μια εταιρεία, οι κάτοικοι μιας πόλης, οι μαθητές ενός σχολείου. Οι δευτερογενείς ομάδες είναι συνήθως αριθμητικά μεγαλύτερες, έχουν χαλαρούς συναισθηματικούς δεσμούς, γνωρίζονται λίγο μεταξύ τους, η επικοινωνία τους είναι τυπική και δεν είναι πάντα αφοσιωμένα στην ομάδα.

Ανοικτές κοινωνικές ομάδες

Είναι οι ομάδες στις οποίες μπορεί να συμετέχει ελεύθερα όποιος συμφωνεί με τους σκοπούς ή τις επιδιώξεις τους.

Κλειστές κοινωνικές ομάδες

Είναι οι ομάδες που θέτουν αυστηρές προϋποθέσεις για την ένταξη σε αυτές.

Προκαταλήψεις

Είναι οι αρνητικές αντιλήψεις και εικόνες για τα άτομα άλλων (διαφορετικών) κοινωνικών ομάδων που δε βασίζονται στην πραγματικότητα. Οι πιο συνηθισμένες μορφές προκαταλήψεων αφορούν το φύλο, τη φυλή, την ηλικία, τη θρησκεία, τη χώρα προέλευσης, την κοινωνική τάξη ή την υγεία των ατόμων. Οι προκαταλήψεις οδηγούν σε αρνητικές διακρίσεις, δηλαδή στην άνιση μεταχείριση των μελών άλλων κοινωνικών ομάδων.

Ευάλωτες κοινωνικές ομάδες

Όταν υπάρχουν προκαταλήψεις για τα μέλη μιας ομάδας και συχνά γίνονται εις βάρος τους κοινωνικές διακρίσεις τότε μιλάμε για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (όπως για παράδειγμα οι γυναίκες, οι αλλοδαποί, τα άτομα με αναπηρίες, κλπ)

Να αναφέρετε δύο παραδέιγματα προκαταλήψεων που αναπτύσσονται σήμερα εις βάρος ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και τις αρνητικές συνέπειες στα μέλη τους.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

• Τι είναι κοινωνική ομάδα και για ποιούς λόγους αισθάνεται το άτομο να ενταχθεί σε κοινωνικές ομάδες
• Τις κοινωνικές ομάδες σε τι τις διακρίνουμε;
• Ποιές είναι οι μορφές προκαταλήψεων που εμφανίζονται σε μιά κοινωνία;
• Να δώσετε 4 προτάσεις που εκφράζουν προκατάληψη σε σχέση με το φύλο-ηλικία-θρησκεία-υγεία-φυλή-χώρα προέλευσης.
• Ποιές είναι οι πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες που γίνονται αντικείμενο διακρίσεων;Να δώσετε ένα παράδειγμα κοινωνικών διακρίσεων.
• Ποιές χαρακτηρίζουμε πρωτογενείς και ποιές δευτερογενείς κοινωνικές ομάδες; Να δώσετε απο 2 παραδείγματα για κάθε κατηγορία.
• Τι είναι προκατάληψη.

ΣΩΣΤΟ Ή ΛΑΘΟΣ

• Η ηλικία δημιουργεί μιά μορφή προκατάληψης.
• Οι γυναίκες είναι μιά ευάλωτη κοινωνική ομάδα
• Τα σωματεία δεν είναι μιά ομάδα πίεσης
• Οι κοινωνικές ομάδες δεν έχουν κοινούς σκοπούς.
• Ανοικτή είναι η ομάδα στην οποία η συμμετοχή είναι ελεύθερη.
• Η μίμηση είναι ένας λόγος ένταξης σε κοινωνική ομάδα.

1. ΑΤΟΜΟ & ΚΟΙΝΩΝΙΑ / INDIVIDUAL & SOCIETY

ΕΝΟΤΗΤΑ 1η
ΑΤΟΜΟ & ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Άτομο: «φύσει κοινωνικό ον»
Το άτομο είναι από τη φύση του «κοινωνικό ον», δηλαδή ζει κοινωνικά και δεν μπορεί να ζήσει μόνος του, εκτός κοινωνίας.

Κοινωνικότητα
Κοινωνικότητα είναι η ανάγκη του ανθρώπου για κοινωνική συμβίωση, που έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία του ανθρώπινου πολιτισμού.

Τι είναι κοινωνία;
Κοινωνία είναι ένα οργανωμένο σύνολο που έχει διάρκεια στο χρόνο και διακρίνεται με βάση τον πολιτισμό του.
Είναι σχετικά αυτόνομη εφόσον έχει έναν δικό της πολιτισμό, αλλά συγχρόνως δέχεται επιδράσεις από τις άλλες κοινωνίες.

Ατομικά χαρακτηριστικά
Με τη γέννησή το νέο μέλος της κοινωνίας έχει τα ιδιαίτερα ατομικά χαρακτηριστικά, δηλαδή βιολογικά (χρώμα επιδερμίδας, ανάστημα, χαρακτηριστικά του προσώπου), που τον διακρίνουν από όλα τα άλλα μέλη της. Στη συνέχεια διαμορφώνει και τα ιδιαίτερα ψυχολογικά χαρακτηριστικά του.

Κοινωνικά χαρακτηριστικά
Η κοινωνία μεταφέρει στα μέλη της τον πολιτισμό της, επιδρώντας έτσι στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς του. Η γλώσσα, η θρησκεία, οι κανόνες που επικρατού στην οικογένεια και στην κοινωνία αποτελούν τα κοινωνικά-πολιτισμικά χαρακτηριστικά, που κάθε κοινωνία μεταβιβάζει στα μέλη της.

Συμπεριφορά
Τα ατομικά και τα κοινωνικά χαρακτηριστικά διαμορφώνουν τη συμπεριφορά κάθε ατόμου.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

• Η γλώσσα ανήκει στα βιολογικά χαρακτηριστικά κάθε ανθρώπου
• Η συμπεριφορά κάθε ατόμου καθορίζεται αποκλειστικά απο την κοινωνία μέσα στην οποία ζεί.

ΣΩΣΤΟ Ή ΛΑΘΟΣ
Η αστική τάξη ασχολείται με τη γεωργία.

Daniel Defoe "Robinson Crusoe"

Director: 

Επιμέλεια ιστοσελίδας: elio